Նախապատմական բնակավայրեր Ալպերում

Նախապատմական ցցագերաններով շինված բնակավայրեր Ալպերում և հարակից տարածքներում որոնք կառուցվել են մ.թ.ա. 5000 թվականից մինչև Մ.թ.ա. 500 թվականը՝ լճերի, գետերի և ճահճուտների ափերին (օրինակ ՝ Լյուբլյանայի արգելքը)։ Ընդհանուր առմամբ 2011 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկվել է 111 տարածք, որը գտնվում է Ավստրիա (5 բնակավայր), Ֆրանսիա (11), Գերմանիա (18), Իտալիա (19), Սլովենիա (2) և Շվեյցարիա (56) Սլովենիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում կույտային բնակավայրերը դարձան առաջին տեղանքը, որը մշակութային չափանիշներով ավելացվեցին ցուցակում։

Որոշ բնակավայրերում իրականացված պեղումների մասին տեղեկություններ են հաղորդվում այն մասին, թե ինչպես էին ապրում նրանց բնակիչները նոր քարի դարի և բրոնզի դարում։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաձայն՝ բնակավայրերը եզակի, բացառապես լավ պահպանված, մշակութային հարուստ հնագիտական վայրեր են, որոնք կարևոր աղբյուր են հանդիսանում տարածաշրջանի վաղ գյուղատնտեսական համայնքների համար։ Հակառակ ժողովրդական համոզմունքի, կույտերի տները կառուցվել են ոչ թե ջրի, այլ ճահճային ափերի վրա։ Տուն բարձրացնող ցցագերանները՝ պաշտպանում են տունը ջրհեղեղից։ Լճակների աճող տարածքի պատճառով ցցագերաններից շատերը այժմ ջրի տակ են, ինչը տպավորություն է ստեղծում, որ նախկինում դրանք այնտեղ են եղել։