Haile Selassie

Haile Selassie I (Ge'ez: ቀዳማዊ ኀይለ ሥላሴ, romanized: Qädamawi Häylä Səllasé, Amharic အသံထွက်- [ˈhaɪlə sɨlˈlase] (နားထောင်ပါ) span>; Tafari Makonnen မွေးဖွား; 23 ဇူလိုင် 1892 – 27 သြဂုတ် 1975)) သည် အီသီယိုးပီးယား၏ဧကရာဇ်ဖြစ်ပြီး 1930 မှ 1974 ခုနှစ်အထိဖြစ်သည်။ သူသည် အီသီယိုးပီးယား၏ Regent Plenipotentiary (Enderase) အဖြစ် အာဏာရလာသည်။ 1916 ခုနှစ်မှ Empress Zewditu အတွက် Haile Selassie သည် ခေတ်သစ်အီသီယိုးပီးယားသမိုင်းတွင် ထင်ရှားကျော်ကြားသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး 1930 ခုနှစ်များအတွင်း ဧကရာဇ်ဖြစ်လာပြီးနောက် မကြာမီ ပေါ်ပေါက်လာသော ဂျမေကာရှိ ဘာသာရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည့် Rastafari ၏ အဓိကကျသောပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်။ သူသည် ရှောလမုန်မင်းကြီး၏သားတော်နှင့် ရှေဘဘုရင်မ မက္ခဒါတို့၏သားဟု ယုံကြည်ရသော ဧကရာဇ် Menelik I ၏အဆက်အနွယ်ကို ခြေရာခံရန်ပြောဆိုသော ရှောလမုန်မင်းဆက်၏အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။

Haile Selassie သည် 1931 ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို နိဒါန်းပျိုးခြင်း၊ ၎င်း၏ပထမဆုံးရေးသားထားသောဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့် ကျွန်စနစ်ဖျက်သိမ်းရေးအပါအဝင် နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဆက်တိုက်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံကို ခေတ်မီအောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ သူသည် ဒုတိယအီတလို-အီသီယိုးပီးယားစစ်ပွဲအတွင်း အီသီယိုးပီးယားကို ကာကွယ်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သော ကြိုးပမ်းမှုများကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး အင်္ဂလန်တွင် အီတလီပြည်နှင်ဒဏ်ခံရသည့် ကာလအများစုကို ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။ 1940 ခုနှစ်တွင် အီသီယိုးပီးယားတွင် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်ကူညီရန်အတွက် ဆူဒန်သို့သွားရောက်ခဲ့ပြီး အရှေ့အာဖရိကလှုပ်ရှားမှုအပြီး 1941 ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ဇာတိနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ 1950 ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံက တည်ထောင်ခဲ့သော အီသီယိုးပီးယားနှင့် အီရီထရီးယား ဖက်ဒရေးရှင်းကို ဖျက်သိမ်းကာ ခွဲထွက်ခြင်းကို တားဆီးရန် တိုက်ပွဲဝင်နေစဉ် အီရီထရီးယားကို ၎င်း၏ပြည်နယ်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် အီသီယိုးပီးယားသို့ ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။

Haile Selassie ၏ နိုင်ငံတကာအမြင်များက ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ အီသီယိုးပီးယားသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပဋိညာဉ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်လာသည်။ 1963 ခုနှစ်တွင် သူသည် အာဖရိကသမဂ္ဂ၏ ရှေ့ပြေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော အာဖရိကစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအဖွဲ့အစည်းကို ဖွဲ့စည်းတာဝန်ယူခဲ့ပြီး ၎င်း၏ပထမဆုံးဥက္ကဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် မာ့က်စ်ဝါဒီ-လီနင်ဝါဒီ စစ်အာဏာရှင် Derg မှ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုဖြင့် ဖြုတ်ချခံခဲ့ရသည်။ Haile Selassie သည် ၁၉၇၅ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။

Rastafari လှုပ်ရှားမှု၏အဖွဲ့ဝင်အချို့တွင် Haile Selassie ကို သမ္မာကျမ်းစာ၏ပြန်လာသောမေရှိယ၊ လူ့ဇာတိခံယူသောဘုရားသခင်ဟုခေါ်ဆိုသည်။ ဤထူးခြားချက်မှာမူ သူသည် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အီသီယိုးပီးယား အော်သိုဒေါ့စ်ချာ့ချ်၏ ကျင့်ထုံးများနှင့် တရားတော်များကို လိုက်နာခဲ့သည်။ Rastafari လှုပ်ရှားမှုကို 1930 ခုနှစ်ဝန်းကျင်တွင် ဂျမေကာတွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏နောက်လိုက်ဦးရေမှာ 700,000 နှင့် 2012 ခုနှစ်အထိ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 700,000 မှ တစ်သန်းကြားရှိမည်ဖြစ်သည်။

သူသည် ကုန်းပေါ်ရှိ မင်းမျိုးမင်းနွယ်များကြားတွင် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုကို နှိမ်နင်းခြင်းအတွက် သမိုင်းပညာရှင်အချို့က ဝေဖန်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ mesafint) သည် သူ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို တစိုက်မတ်မတ် ဆန့်ကျင်သည်။ အချို့သော ဝေဖန်သူများက အီသီယိုးပီးယား၏ ခေတ်မီလုံလောက်အောင် လျှင်မြန်စွာ ပျက်ကွက်ခြင်းကိုလည်း ဝေဖန်ကြသည်။ သူ၏အုပ်ချုပ်မှုအတွင်း ဟာရာရီလူမျိုးများသည် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံခဲ့ရပြီး အများအပြားသည် Harari ဒေသမှ ထွက်ခွာခဲ့ကြသည်။ သူ့အစိုးရကို Human Rights Watch ကဲ့သို့သော လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက သက်ဦးဆံပိုင်နှင့် လစ်ဘရယ်ဆန်သော ဝေဖန်မှုများလည်း ခံခဲ့ရသည်။ သူ့အစိုးရလက်ထက်နှောင်းပိုင်းတွင် Oromo ဘာသာစကားကို ပညာရေးမှ ပိတ်ပင်ထားသော်လည်း အချို့သော သတင်းရင်းမြစ်များက ပြောကြားသော်လည်း မည်သည့်ဘာသာစကားကိုမဆို ရာဇ၀တ်မှုဖြစ်စေသည့် တရားဝင်ဥပဒေ သို့မဟုတ် အစိုးရပေါ်လစီတွင် မည်သည့်အခါကမျှ လူသိရှင်ကြား ပြောဆိုခြင်းနှင့် အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။ Haile Selassie အစိုးရသည် အီသီယိုးပီးယားတောင်ပိုင်းသို့ Amharas အများအပြားကို အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားရုံးများနှင့် ဘုရားကျောင်းများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ 2020 ခုနှစ် ဇွန်လတွင် Hachalu Hundessa သေဆုံးပြီးနောက်၊ လန်ဒန်၊ Cannizaro Park ရှိ Haile Selassie ရုပ်တုအား Oromo ဆန္ဒပြသူများ ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး Harar ရှိ ၎င်း၏ဖခင်၏ မြင်းစီးရုပ်တုအား ဖယ်ရှားခဲ့သည်။