Kosovo War

ကိုဆိုဗိုစစ်ပွဲ သည် ကိုဆိုဗိုတွင် ၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၉၈ မှ စတင်ခဲ့သော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၁ ရက်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို ယူဂိုဆလားဗီးယားဖက်ဒရယ်သမ္မတနိုင်ငံ (ဆိုလိုသည်မှာ ဆားဘီးယားနှင့် မွန်တီနီဂရိုး) တို့၏ တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်မဖြစ်မီက ကိုဆိုဗိုကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ကိုဆိုဗို အယ်လ်ဘေးနီးယန်း သူပုန်အဖွဲ့ကို ကိုဆိုဗို လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KLA) ဟုခေါ်သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ်အဖွဲ့ (NATO) မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ယူဂိုဆလပ်တပ်များ ကိုဆိုဗိုမှ ဆုတ်ခွာသွားသောအခါ ပဋိပက္ခအဆုံးသတ်ခဲ့သည်။

KLA သည် ကိုဆိုဗို အယ်လ်ဘေးနီးယန်းများ၏ ဆားဘီးယား နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များ အစောပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KLA သည် ကိုဆိုဗိုတွင် ဆားဘီးယားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သည့် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ပထမဆုံးလှုပ်ရှားမှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ကိုဆိုဗို သောင်းကျန်းမှု ကာလအတွင်း ကိုဆိုဗို ရဲစခန်းများကို ပစ်မှတ်ထား ဖောက်ခွဲရေး လုပ်ရပ်များအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းသည် အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံမှ မှောင်ခိုလက်နက်များမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံ၏ရဲများနှင့် စစ်တပ်စခန်းများမှ လက်နက်များ လုယက်ခံရသည့် ပုန်ကန်မှုအပြီးတွင် လက်နက်အများအပြားကို ရယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ကိုဆိုဗိုရှိ ယူဂိုဆလပ်အာဏာပိုင်များကို ပစ်မှတ်ထားသည့် KLA တိုက်ခိုက်မှုများသည် နောက်ပိုင်းတွင် KLA စာနာနားလည်သူများနှင့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများကို ပစ်မှတ်ထား၍ လက်စားချေခြင်းစစ်ဆင်ရေးကို စတင်လိုက်သည့် ဆာ့ဘ်အရံတပ်များနှင့် ပုံမှန်တပ်ဖွဲ့များ တိုးများလာသည်။ ဤစစ်ဆင်ရေးသည် အရပ်သား ၁,၅၀၀ မှ ၂,၀၀၀ နှင့် KLA တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို သတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကိုဆိုဗား အယ်လ်ဘေးနီးယန်း ၃၇၀,၀၀၀ ကို ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့သည်။

၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ယူဂိုဆလပ်တပ်များသည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှု ကြီးမားသော စစ်ဆင်ရေးကို စတင်ခဲ့ပြီး Kosovar Albanians များကို ဆုတ်ခွာပြီးနောက်၊ OSCE ကိုဆိုဗိုအတည်ပြုခြင်းမစ်ရှင် (KVM) နှင့်အဆိုပြုထားသော Rambouillet သဘောတူညီချက်၏ပျက်ကွက်မှု။ ယင်းအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် နေတိုးသည် မတ် ၂၄ ရက်က စတင်ခဲ့သော လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကို “လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုစစ်ပွဲ” ဟု အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့တွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သော ကူမာနိုဗို စာချုပ်ဖြင့် စစ်ပွဲပြီးဆုံးခဲ့ပြီး ယူဂိုဆလပ်နှင့် ဆာ့ဘ်တပ်ဖွဲ့များသည် နိုင်ငံတကာတွင် တည်ရှိမှုရရှိရန် လမ်းဖွင့်ပေးရန်အတွက် ကိုဆိုဗိုမှ ဆုတ်ခွာသွားရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။ နေတိုးတပ်ဖွဲ့များသည် ဇွန်လ ၁၂ ရက်က ကိုဆိုဗိုသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ နေတိုး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုသည် အငြင်းပွားဖွယ်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ခွင့်ပြုချက်မရခဲ့ဘဲ ကိုဆိုဗား ဒုက္ခသည် အများအပြား အပါအဝင် အနည်းဆုံး ယူဂိုဆလပ် အရပ်သား ၄၈၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ဆက်လက်ဖတ်ရှုပါ

ကိုဆိုဗိုစစ်ပွဲ သည် ကိုဆိုဗိုတွင် ၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၉၈ မှ စတင်ခဲ့သော လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၁ ရက်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို ယူဂိုဆလားဗီးယားဖက်ဒရယ်သမ္မတနိုင်ငံ (ဆိုလိုသည်မှာ ဆားဘီးယားနှင့် မွန်တီနီဂရိုး) တို့၏ တပ်ဖွဲ့များက တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ စစ်မဖြစ်မီက ကိုဆိုဗိုကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ကိုဆိုဗို အယ်လ်ဘေးနီးယန်း သူပုန်အဖွဲ့ကို ကိုဆိုဗို လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KLA) ဟုခေါ်သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ်အဖွဲ့ (NATO) မှ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ယူဂိုဆလပ်တပ်များ ကိုဆိုဗိုမှ ဆုတ်ခွာသွားသောအခါ ပဋိပက္ခအဆုံးသတ်ခဲ့သည်။

KLA သည် ကိုဆိုဗို အယ်လ်ဘေးနီးယန်းများ၏ ဆားဘီးယား နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များ အစောပိုင်းတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KLA သည် ကိုဆိုဗိုတွင် ဆားဘီးယားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သည့် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ပထမဆုံးလှုပ်ရှားမှုကို စတင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၆ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ကိုဆိုဗို သောင်းကျန်းမှု ကာလအတွင်း ကိုဆိုဗို ရဲစခန်းများကို ပစ်မှတ်ထား ဖောက်ခွဲရေး လုပ်ရပ်များအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းသည် အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံမှ မှောင်ခိုလက်နက်များမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံ၏ရဲများနှင့် စစ်တပ်စခန်းများမှ လက်နက်များ လုယက်ခံရသည့် ပုန်ကန်မှုအပြီးတွင် လက်နက်အများအပြားကို ရယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် ကိုဆိုဗိုရှိ ယူဂိုဆလပ်အာဏာပိုင်များကို ပစ်မှတ်ထားသည့် KLA တိုက်ခိုက်မှုများသည် နောက်ပိုင်းတွင် KLA စာနာနားလည်သူများနှင့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံများကို ပစ်မှတ်ထား၍ လက်စားချေခြင်းစစ်ဆင်ရေးကို စတင်လိုက်သည့် ဆာ့ဘ်အရံတပ်များနှင့် ပုံမှန်တပ်ဖွဲ့များ တိုးများလာသည်။ ဤစစ်ဆင်ရေးသည် အရပ်သား ၁,၅၀၀ မှ ၂,၀၀၀ နှင့် KLA တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို သတ်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကိုဆိုဗား အယ်လ်ဘေးနီးယန်း ၃၇၀,၀၀၀ ကို ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့သည်။

၁၉၉၉ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ယူဂိုဆလပ်တပ်များသည် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှု ကြီးမားသော စစ်ဆင်ရေးကို စတင်ခဲ့ပြီး Kosovar Albanians များကို ဆုတ်ခွာပြီးနောက်၊ OSCE ကိုဆိုဗိုအတည်ပြုခြင်းမစ်ရှင် (KVM) နှင့်အဆိုပြုထားသော Rambouillet သဘောတူညီချက်၏ပျက်ကွက်မှု။ ယင်းအပေါ် တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် နေတိုးသည် မတ် ၂၄ ရက်က စတင်ခဲ့သော လေကြောင်းမှ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကို “လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုစစ်ပွဲ” ဟု အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့တွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သော ကူမာနိုဗို စာချုပ်ဖြင့် စစ်ပွဲပြီးဆုံးခဲ့ပြီး ယူဂိုဆလပ်နှင့် ဆာ့ဘ်တပ်ဖွဲ့များသည် နိုင်ငံတကာတွင် တည်ရှိမှုရရှိရန် လမ်းဖွင့်ပေးရန်အတွက် ကိုဆိုဗိုမှ ဆုတ်ခွာသွားရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။ နေတိုးတပ်ဖွဲ့များသည် ဇွန်လ ၁၂ ရက်က ကိုဆိုဗိုသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ နေတိုး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုသည် အငြင်းပွားဖွယ်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ခွင့်ပြုချက်မရခဲ့ဘဲ ကိုဆိုဗား ဒုက္ခသည် အများအပြား အပါအဝင် အနည်းဆုံး ယူဂိုဆလပ် အရပ်သား ၄၈၈ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ကိုဆိုဗို အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂ အုပ်ချုပ်မှု တရားရုံးချုပ် ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သည်။ လူသတ်မှု၊ မုဒိမ်းမှု၊ မီးရှို့မှုနှင့် ပြင်းထန်စွာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများ အပါအဝင် စနစ်တကျ အကြမ်းဖက်လှုံ့ဆော်မှုများ ရှိခဲ့သော်လည်း ယူဂိုဆလပ်တပ်များသည် အယ်လ်ဘေးနီးယားလူဦးရေကို အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းမည့်အစား ဖယ်ရှားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ စစ်ပွဲအပြီးတွင်၊ နှစ်နှစ်အတွင်း ပဋိပက္ခအတွင်း လူပေါင်း ၁၃,၅၀၀ ကျော် သေဆုံး သို့မဟုတ် ပျောက်ဆုံးသွားကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ထားသော စာရင်းကို ပြုစုခဲ့သည်။ ယူဂိုဆလပ်နှင့် ဆာ့ဘ်တပ်ဖွဲ့များသည် ကိုဆိုဗို အယ်လ်ဘေးနီးယန်း ၁.၂ သန်းမှ ၁.၄၅ သန်းအကြား ရွှေ့ပြောင်းစေခဲ့သည်။ စစ်ပွဲအပြီးတွင် ဆာ့ဘ်၊ ရိုမီနီနှင့် အခြားအယ်လ်ဘေးနီးယားမဟုတ်သူ ၂၀၀,၀၀၀ ခန့်သည် ကိုဆိုဗိုသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ကြပြီး ကျန်အရပ်သားအများစုမှာ အလွဲသုံးစားပြုမှု၏ သားကောင်များဖြစ်ခဲ့ကြသည်။

ကိုဆိုဗိုလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်သည် စစ်ပွဲပြီးဆုံးပြီး မကြာမီတွင် အချို့နှင့်အတူ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရသည်။ ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင်များသည် ပရီစီဗိုတောင်ကြားရှိ UÇPMB အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေပြီး အခြားသူများမှာ မဆီဒိုးနီးယားတွင် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအတွင်း အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (NLA) နှင့် အယ်လ်ဘေးနီးယားအမျိုးသားတပ်မတော် (ANA) တို့ ပူးပေါင်းကာ အခြားကိုဆိုဗိုရဲတပ်ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းကာ အခြားအဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည်။< /p>