De site behoort tot de oudste kern van de stad. Oorspronkelijk was het een omwalde burcht voorzien van toegangspoorten. Hij was gelegen op het knooppunt van de mogelijk Romeinse weg Oudenburg-Aardenburg (de "Zandstraat") en de Reie. De burcht had een oppervlakte van circa 1 ha. Graaf Arnulf I (889-965) bouwde de Brugse burcht uit tot een machtscentrum met keizerlijke allures, een gebied van 1,5 ha. Van de 11de tot het einde van de 13de eeuw bevond zich aan de westzijde van het plein een van de residenties van de graven van Vlaanderen, Het Steen. Binnen de versterking werd in het noorden de burchtkerk opgetrokken, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Donaas. Later werd het bijhorend kapittel van kanunniken gesticht. Hieraan ontleende de burcht zijn tweeledige functie: de zuidelijke helft had een civiele functie en de noordelijke helft een kerkelijke. Toen Brugge in 1559 een bisdom werd, werd de Sint-Donaaskerk een kathedraal.

In de nacht van 13 op 14 februari 1967 werd op de Burg een bomaanslag gepleegd aan de poort van het gerechtshof.[1] Er vielen geen doden, maar de glas-in-loodramen van het stadhuis, het gerechtshof en de Basiliek van het Heilig Bloed werden compleet verwoest. Ondanks tientallen huiszoekingen en verhoren is de zaak nooit opgehelderd.