De k.k. Hofoper werd ontworpen (in neorenaissancestijl) door de architecten August Sicard von Sicardsburg en Edward van der Nüll. De bouw begon in 1861 als onderdeel van de nieuwe Ringstraße in Wenen. Het gebouw werd al voor de opening heftig bekritiseerd, doordat het zijn monumentale werking niet liet zien. De oorzaak was dat de Ringstraat één meter hoger kwam te liggen dan gepland, waardoor het gebouw optisch leek te zinken en daardoor de bijnaam 'verzonken schip' kreeg. Door alle kritiek werd Van der Nüll zwaar depressief en pleegde zelfmoord. Ongeveer tien weken later stierf Von Sicardsburg aan tuberculose en zo hebben de beide architecten de opening niet meegemaakt.

Die opening vond plaats op 25 mei 1869 met de opera Don Giovanni van Mozart. In 1920, na de val van het keizerrijk, werd de k.k. Hofoper hernoemd tot Staatsoper. Op 12 maart 1945 werd de opera door een fout van de Amerikanen, die het gebouw voor iets anders aanzagen, bijna geheel gebombardeerd. Het gebouw bleef overeind, maar de zaal en het toneel brandden volledig af. Na lange discussies om de opera ergens anders te herbouwen of het verwoeste gebouw te herstellen, werd voor het laatste gekozen. Er werd een architectenwedstrijd gehouden, die gewonnen werd door Erich Boltenstern. De zaal werd zo veel mogelijk in oorspronkelijke toestand herbouwd, zij het in de stijl van de jaren vijftig. Voor een optimale akoestiek werd de zaal in hoefijzervorm gebouwd, grotendeels met hout als materiaal. Het aantal zitplaatsen van de parterre werd teruggebracht en het balkon op de vierde rang, waar vroeger zuilen het zicht belemmerden, werd nu door nieuwe technieken open gebouwd. De façade, de hoofdingang, de grote trappen, de Schwindfoyer en de theesalon waren in de brand ongedeerd gebleven en bleven behouden. Op 5 november 1955 werd de heropening feestelijk gevierd met Beethovens Fidelio onder leiding van Karl Böhm. Voor veel Oostenrijkers was niet de officiële ondertekening van het staatsverdrag van 15 mei 1955, maar deze feestelijke première het begin van de nieuwe Tweede Republiek Oostenrijk.