Neapol (wł. Napoli (['na:poli], Wymowa), nap. Nàpule, łac. Neapolis z gr. he nea polis (wymowa ['na:pələ] lub ['na:pulə]), dosł. „nowe miasto”) – miasto położone w południowych Włoszech, nad Zatoką Neapolitańską. Stolica regionu Kampania oraz Prowincji Neapol. Miasto położone jest u podnóża Wezuwiusza. Neapol liczący w 2021 r. 922 094 mieszkańców, jest trzecim pod względem populacji miastem Włoch, ustępując pod tym względem Rzymowi oraz Mediolanowi. Neapol wraz z okolicznymi miastami i okolicami tworzy aglomerację liczącą według różnych źródeł ok. 3 mln mieszkańców.

Neapol założony przez Greków jako Partenope w VIII wieku p.n.e. był uznawany jako jedno z najważniejszych miast Wielkiej Grecji, głównie z racji uprzywilejowanych stosunków z Atenami. Neapol wywierał w tym okresie wielki wpływ kulturowy oraz religijny na zamieszkiwane przez ludy italskie tereny. Dzięki temu miasto stało się prawdziwym centrum filozofii epikurejskiej. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego miasto przekształcone zostało w VIII wieku w niezależne od Bizancjum księstwo. Następnie od XIII wieku przez blisko 600 lat miasto było stolicą Królestwa Neapolu. Pod władzą Burbonów miasto było stolicą Królestwa Obojga Sycylii. Okres ten przyczynił się do długotrwałego rozwoju ekonomicznego oraz społecznego miasta. Neapol stał się prężnie rozwiniętym cywilizacyjnie miastem. Niewątpliwym osiągnięciem z tamtego okresu jest budowa pierwszej linii kolejowej we Włoszech. Po przyłączeniu do utworzonego w II połowie XIX wieku Królestwa Włoch Neapol spowolnił swój rozwój, wspólnie zresztą z całą częścią południową Półwyspu Apenińskiego.

Z powodów historycznych, artystycznych i politycznych od czasów średniowiecza miasto uznawane jest za jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych Europy. W Neapolu mieści się siedziba Uniwersytetu Fryderyka II, najstarszej uczelni publicznej w Europie, a także Uniwersytetu L’Orientale, najstarszej uczelni studiów sinologicznych i orientalnych w Europie oraz Nunziatelli, jednej z najstarszych na świecie akademii wojskowych na świecie, znajdująca się na liście dziedzictwa kulturalnego i historycznego krajów śródziemnomorskich. Miejsce wykształcenia się języka neapolitańskiego, przez wieki wywierało i wywiera nadal wielki wpływ na wszelkie dziedziny wiedzy oraz kultury na poziomie światowym. Także tutaj znajduje się jedno z najważniejszych centrów prądu filozoficznego humanizmu – a mianowicie Accademia Pontaniana, centrum filozofii naturalizmu, a także włoskiego iluminizmu. Neapol odegrał również bardzo ważną rolę przy rozwoju muzyki klasycznej oraz opery – a to za sprawą neapolitańskiej szkoły operowej, wśród osiągnięć której najważniejszą pozycją jest chyba opera buffa. Miasto to posiada również imponującą tradycję, jeśli chodzi o rozwój figuratywizmu, którego korzenie sięgają na tym terenie już malarstwa pompejańskiego. Neapol jest również miejscem powstania wielkich prądów architektonicznych oraz malarskich. Eksperci nazywają nawet miejscową odmianę sztuki odrodzenia oraz baroku przymiotnikiem neapolitański – z uwagi na wiele interesujących i unikatowych rozwiązań artystycznych. Wśród powstałych w tym mieście prądów można wymienić również kilka pomniejszych – takich jak na przykład caravaggionizm, szkoła Posillipo czy Liberty napoletano, oraz wytworom sztuki o mniejszym zasięgu, jednak o sławie międzynarodowej, jak na przykład porcelana Capodimonte czy neapolitańska szopka. To również dzięki temu miastu świat poznał m.in. neapolitańską odmianę teatru, neapolitańską pieśń oraz kuchnię – wraz ze swoim symbolem – znaną na całym świecie pizzą neapolitańską.

W Neapolu i okolicach mieszkańcy posługują się specyficznym dialektem neapolitańskim. Neapol stanowi główny ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy południowych Włoch. Jest to jedenasty co do wielkości przeładunków port we Włoszech. W Neapolu znajduje się uniwersytet założony w roku 1224 oraz liczne szkoły wyższe i placówki naukowo-badawcze. Mieści się tam ważny węzeł komunikacyjny, a także międzynarodowy port lotniczy Capodichino. Neapol jest licznie odwiedzany przez turystów z całego świata. Jest to miasto bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym. We wrześniu i w grudniu rzesze turystów przyciąga Cud Świętego Januarego – patrona miasta.

Historyczne centrum Neapolu jest największe w Europie (1700 hektarów) i jest wymienione przez UNESCO na Liście Światowego Dziedzictwa. W swojej historii Neapol był stolicą księstw, królestw i jednego imperium. Był też jednym z głównych ośrodków kultury. W bezpośrednim sąsiedztwie Neapolu znajduje się wiele miejsc, które są silnie związane z Neapolem z przyczyn historycznych, artystycznych i architektonicznych.