Red vial del Tahuantinsuyo

( Qhapac Ñan )

Qhapac Ñan (pol. „Trakt Królewski”, także Inka Ñan, Ñawpa Ñan, Chaki Ñan, także hiszp. Camino del Señor i Camino del Shapa Inka) – rozległy system dróg dawnego Imperium Inków o łącznej długości ponad 30 tys. km, oplatający Andy, od obecnej Kolumbii, przez Ekwador, Peru, Boliwię aż do Chile i Argentyny, łączący m.in. tereny powyżej 6000 m n.p.m. z wybrzeżem Oceanu Spokojnego.

W 2014 roku system Qhapac Ñan został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Qhapac Ñan (pol. „Trakt Królewski”, także Inka Ñan, Ñawpa Ñan, Chaki Ñan, także hiszp. Camino del Señor i Camino del Shapa Inka) – rozległy system dróg dawnego Imperium Inków o łącznej długości ponad 30 tys. km, oplatający Andy, od obecnej Kolumbii, przez Ekwador, Peru, Boliwię aż do Chile i Argentyny, łączący m.in. tereny powyżej 6000 m n.p.m. z wybrzeżem Oceanu Spokojnego.

W 2014 roku system Qhapac Ñan został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

System dróg został rozwinięty na przestrzeni kilku stuleci przez Imperium Inków na bazie dawnych szlaków cywilizacji pre-inkaskich[1]. Zbudowany został w systemie obowiązkowego świadczenia pracy przez ludność na rzecz państwa – w systemie mita[2].

Świetność sieci przypada na XV wiek, kiedy system przecinał Andy wzdłuż i wszerz[1]. Sieć bazowała na czterech szlakach głównych, wybiegających z głównego placu Cuzco, stolicy Imperium Inków, rozchodzących się do czterech głównych części państwa. Do dróg tych dochodziły pomniejsze drogi łącząc ośrodki produkcyjne, handlowe, kulturowe i religijne[1]. Za utrzymanie dróg odpowiadały lokalne społeczności, a ich praca była nadzorowana przez inżynierów państwowych[3].

Cywilizacja Inków nie znała ani koła ani koni – stąd podróże i transport odbywały się pieszo lub przy użyciu lam[4][5]. Inkaski system dróg został zaprojektowany kompleksowo wraz z niezbędną infrastrukturą wspomagającą, m.in. kładkami, mostami wiszącymi (np. nad rzeką Apurímac), tunelami a także przydrożnymi magazynami i stacjami dla podróżnych zwanymi tambo[3] (lub tampu[6][7]). Drogi budowano biorąc pod uwagę zarówno ukształtowanie terenu jak i powszechne wówczas sposoby transportu[4][8]. Drogi były szersze na terenach płaskich (niektóre miały nawet 25 m szerokości) a na terenach wysokogórskich zamieniały się w wąskie, strome ścieżki lub schodki[4].

Dwoma najważniejszymi traktami były: szlak wzdłuż wybrzeża Oceanu Spokojnego oraz Szlak Królewski biegnący przez znacznie wyżej położone tereny w Andach[9].

Obydwa szlaki łączyły mniejsze drogi przy najważniejszych ośrodkach miejskich[4]. Trakt wzdłuż wybrzeża zaczynał się w Tumbez przy obecnej granicy Peru z Ekwadorem, biegł na południe do Arequipy i San Pedro de Atacama i dalej w głąb obecnego Chile[10]. Szlak Królewski był najprawdopodobniej najdłuższą uczęszczaną drogą na świecie aż do XIX wieku[9]. Rozpoczynał się nad rzeką Ancasmayo na granicy obecnej Kolumbii i biegł na południe przez Quito, Tomebamba, Cajamarca, Jauja, Vilcas Huamán, Cuzco i dalej prawie aż do Mendozy w obecnej Argentynie[10]. Szlak wiódł wybrukowanymi drogami, przez mosty wiszące rozpięte nad rzekami, galeriami i schodami na stromych stokach gór[9]. Wzdłuż szlaku, co ok. 20 km, znajdowały się stacje tambo[9].

Jednym z najlepiej wykonanych odcinków była droga łącząca Cuzco z Quito w Chinchasuyu, zbudowana za panowania króla Tupaca Yupanhqui (1471–1493), a następnie rozbudowana przez jego syna Huaynę Capaca (1493–1525)[11]. Droga była wyłożona kamieniem, miała 16 m szerokości i wyposażona była w system odwadniający[11].

Państwo Inków rozciągało się na przestrzeni 5 tys. km i musiało wypracować dobry system komunikacji[5] – wiadomości przenoszone były przez posłańców – wytrawnych biegaczy zwanych chaski[12]. System został wprowadzony za panowania Pachacuteca (1438–1471) i udoskonalony za czasów Huayny Capaca (1493–1525)[13]. Wzdłuż dróg powstały centra administracyjne, m.in. Cajamarca[12] i stacje pocztowe, w których mieszkali chaski, zwane chaskiwasi[3]. Kiedy posłaniec zbliżał się do stacji, dął w muszlę, i ze stacji wybiegał mu naprzeciw jego zmiennik, razem biegli przez jakiś czas – przybyły posłaniec przekazywał zmiennikowi kipu oraz wiadomości ustne a drugi posłaniec biegł do kolejnej stacji[5][3]. W systemie chaskich wiadomość mogła pokonywać dystans ok. 240 km dziennie, a przekazanie wiadomości czy drobnych przesyłek z Cuzco do Quito trwało siedem dni[12]. Król Inków rezydujący w Cuzco miał jadać świeże ryby z oceanu dostarczane mu poprzez system chaskich[3].

Drogi nie były jedynie infrastrukturą transportową czy komunikacyjną, lecz spełniały również ważną funkcję prestiżową, świadcząc o potędze państwa[9] – system Qhapac Ñan nie mógł być używany do celów prywatnych[2].

Obecność dróg ułatwiła podbój państwa Inków przez hiszpańskich konkwistadorów w latach 1526–1536[14]. Po upadku państwa Inków sieć dróg przetrwała i pełniła funkcje komunikacyjne i transportowe przez kolejne stulecia[14]. Hiszpańscy kolonialiści nie dbali jednak o należyte utrzymanie szlaków i wiele z nich popadło w ruinę[15]. Współcześnie wiele fragmentów oryginalnych szlaków zostało przebudowanych i zmodernizowanych, tworząc często odcinki nowoczesnych autostrad[14]. Liczne odcinki pozostały jednak w oryginalnej formie i służą jako szlaki piesze i do transportu przy użyciu koni, osłów i mułów[14].

Ze względu na trudną dostępność i zróżnicowany charakter terenu, system Qhapac Ñan jest uważany za jedno z największych osiągnięć inżynieryjnych ludzkości[1]. W 2014 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO[1].

 Qhapac Ñan
↑ a b c d e Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie unesco1
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Malpass61
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c d e Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Silberman84
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Malpass60
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Malpass63
BŁĄD PRZYPISÓW
Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie McEwan119
BŁĄD PRZYPISÓW
Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Mastos1
BŁĄD PRZYPISÓW
Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Urton242
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c d e Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie lay90
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Silberman83
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Urton243
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Urton245
BŁĄD PRZYPISÓW
Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Keoke229
BŁĄD PRZYPISÓW
↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie unesco2
BŁĄD PRZYPISÓW
Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Mastos
BŁĄD PRZYPISÓW
Photographies by:
Statistics: Position
190
Statistics: Rank
317297

Dodaj komentarz

To pytanie sprawdza czy jesteś człowiekiem i zapobiega wysyłaniu spamu.

Bezpieczeństwo
586379214Click/tap this sequence: 4331

Google street view

Where can you sleep near Qhapac Ñan ?

Booking.com
487.379 visits in total, 9.187 Points of interest, 404 Cele, 5 visits today.