Obelisk z Aksum (Stela 2) (amhar. የአክሱም ሐውልት) – sjenitowa, monolityczna stela o wysokości 23 m i wadze ponad 100 ton, wzniesiona w ok. IV wieku przez władców starożytnego państwa Aksum w mieście Aksum (Axum) na terenie dzisiejszej Etiopii. Obalona najprawdopodobniej pod koniec X wieku, rozpadła się przy upadku na pięć części. W 1937 roku wywieziona do Włoch przez faszystowskich okupantów. Zwrócona Etiopii w kwietniu 2005 roku i odrestaurowana w miejscu oryginalnej lokalizacji, odsłonięta we wrześniu 2008.
W 1980 roku ruiny starożytnego miasta Aksum zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Obelisk z Aksum (Stela 2) (amhar. የአክሱም ሐውልት) – sjenitowa, monolityczna stela o wysokości 23 m i wadze ponad 100 ton, wzniesiona w ok. IV wieku przez władców starożytnego państwa Aksum w mieście Aksum (Axum) na terenie dzisiejszej Etiopii. Obalona najprawdopodobniej pod koniec X wieku, rozpadła się przy upadku na pięć części. W 1937 roku wywieziona do Włoch przez faszystowskich okupantów. Zwrócona Etiopii w kwietniu 2005 roku i odrestaurowana w miejscu oryginalnej lokalizacji, odsłonięta we wrześniu 2008.
W 1980 roku ruiny starożytnego miasta Aksum zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Podczas prac archeologicznych w latach 1994–97 stwierdzono, że najprawdopodobniej pod koniec X wieku pod stelą przeprowadzono wykop aby ją przewrócić[1]. Po upadku stela rozpadła się na pięć części, które zostały udokumentowane na zdjęciach przez niemiecką wyprawę w 1906 roku[1].
Po inwazji włoskiej w roku 1936 na ówczesną Abisynię, w roku 1937 na osobisty rozkaz Mussoliniego stela została zrabowana przez włoskich żołnierzy, wywieziona do Włoch i ustawiona w centrum Rzymu na Piazza di Porta Capena[1][a].
W 1980 roku ruiny starożytnego miasta Aksum zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO[2].
Władze Etiopii uważają obelisk za ważną część dziedzictwa kulturowego państwa i przez lata zabiegały u władz Włoch o jej zwrot[3][4]. Już w 1947 roku dzięki staraniom ONZ Włochy zobowiązały się do zwrotu steli na jej pierwotne miejsce[5][4]. Po wielu latach nacisku, w kwietniu 1997 roku, podczas swojej wizyty Etiopii, prezydent Włoch Oscar Luigi Scalfaro obiecał rychły zwrot zabytku[6].
W 2002 roku uderzył w niego piorun (stela była osadzona na żelaznym pręcie) i zniszczył wierzchołek, co spowodowało konieczność poddania obelisku konserwacji[4][7]. Pierwsze kroki w celu rozebrania obelisku i przewiezienia go na miejsce przeznaczenia podjęto w listopadzie 2003, kiedy rząd Włoch podjął decyzję o pokryciu kosztów przedsięwzięcia[6].
Problemem było znalezienie odpowiedniego środka transportu. Ponieważ po oderwaniu się Erytrei Etiopia straciła dostęp do morza, a stosunki między Erytreą a Etiopią wciąż są napięte, transport przez pobliski erytrejski port Massawa, przez który obelisk wywieziono z Afryki, był niemożliwy[6].
Transport miał odbyć się drogą lotniczą. Rozcięty na trzy równe części[5] i odrestaurowany zabytek czekał na przewiezienie do Etiopii w magazynach niedaleko rzymskiego lotniska międzynarodowego im. Leonardo Da Vinci w Fiumicino[6]. Jednym z problemów była niewystarczająca długość pasa startowego na lotnisku w Aksum[5]. Drogi i mosty między Addis Abebą i Aksum nie nadawały się do tak skomplikowanego transportu drogowego. Jedynym wyjściem była modernizacja pasa startowego lotniska w Aksum. Ostatecznie obelisk został przewieziony w trzech lotach: 19, 22 i 25 kwietnia 2005. Użyto Antonova An-124 Rusłana[5][4].
Przywiezieniu pierwszej części obelisku towarzyszyły uroczystości państwowe[5][8]. Obelisk miał być ponownie ustawiony we wrześniu 2005. Cała operacja miała kosztować rząd włoski ok. 6 mln euro[5]. W marcu 2007 zakończyło się wylewanie fundamentów pod ponowne wzniesienie obelisku. W czerwcu 2008 rozpoczęto rekonstrukcję pod kierunkiem włoskiego inżyniera Giorgio Crociego. Zabytek został oficjalnie odsłonięty 4 września 2008[9], podczas ceremonii stanowiącej ostatni element obchodów roku 2000 w kalendarzu etiopskim[3].
Dodaj komentarz