อัรบีล (อาหรับ: أربيل, อักษรโรมัน: Arbīl; ซีรีแอก: ܐܲܪܒܹܝܠ, อักษรโรมัน: Arbel) หรือ เฮวเลร์ (เคิร์ด: هەولێر Hewlêr) เป็นเมืองหลักและเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในภูมิภาคเคอร์ดิสถานของประเทศอิรัก ตั้งอยู่ในเขตผู้ว่าการอัรบีล โดยประมาณการว่ามีประชากรราว 1,600,000 คน

การตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ในอัรบีลนั้นสันนิษฐานว่าเริ่มขึ้นตั้งแต่ 5 สหัสวรรษก่อนคริสต์ศักราช ที่ใจกลางเมืองมีป้อมปราการอัรบีลโบราณและหออะษานมุเซาะฟะรียะฮ์ หลักฐานทางประวัติศาสตร์แรกสุดของภูมิภาคนี้สืบไปได้ถึงสมัยราชวงศ์ที่ 3 แห่งอูร์ แห่งซูเมอร์ เมื่อกษัตริย์ Shulgi ตรัสถึงนคร Urbilum ภายหลังฝ่ายอัสซีเรียพิชิตเมืองนี้

ในสหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์ศักราช อัรบีลมีอำนาจอิสระในพื้นที่ของตน โดยเมืองนี้ถูกพิชิตในสมัยของชาวกูที และตกไปเป็นของอัสซีเรียในช่วงปลายสหัสวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช หลังจากนั้น เมืองนี้จึงอยู่ภายใต้มณฑลทางภูมิรัฐศาสตร์ของอัสซีเรียของหลายจักรวรรดิ เช่น จักรวรรดิมีเดีย, จักรวรรดิอะคีเมนิด (อัสซีเรียของอะคีเมนิด), จักรวรรดิมาเกโดนีอา, จักรวรรดิซิลูซิด, จักรวรรดิอาร์มีเนีย, จักรวรรดิพาร์เทีย, อัสซีเรียของโรมัน และจักรวรรดิซาเซเนียน และยังเป็นเมืองหลวงของรัฐบรรณาการAdiabeneในช่วงกลางศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราชถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 2 ในสมัยโบราณ เทพารักษ์ประจำเมืองนี้คืออิชทาร์แห่งอาร์เบลา

หลังการพิชิตจักรวรรดิเปอร์เซียโดยมุสลิม ภูมิภาคนี้ไม่ได้เป็นภูมิภาคเดี่ยวอีกต่อไป และในสมัยกลาง นครนี้อยุ่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิเซลจุคและออตโตมัน

พิพิธภัณฑ์โบราณคดีของอัรบีลมีชุดสะสมสิ่งประดิษฐ์ก่อนอิสลามจำนวนมาก โดยเฉพาะศิลปะเมโสโปเตเมีย และเป็นศูนย์กลางสำหรับโครงการโบราณคดีในพื้นที่นี้ สภาการท่องเที่ยวอาหรับจัดให้นครนี้ได้รับสถานะเมืองหลวงการท่องเที่ยวอาหรับใน ค.ศ. 2014 ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2014 ป้อมปราการอัรบีลได้รับการบรรจุลงในแหล่งมรดกโลก