Ανθρώπινη δραστηριότητα στην Ουκρανία καταγράφεται εδώ και πάνω από 3000 χρόνια. Στην Περιφέρεια της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας οι αρχαίοι Έλληνες ίδρυσαν πλειάδα αποικιών. Από το 700 π.Χ. μέχρι το 200 π.Χ. η Ουκρανία ήταν μέρος του Σκυθικού βασιλείου ή Σκυθία.

 Ο Βλαδίμηρος συζητά με φιλόσοφους από το Βυζάντιο για τον Χριστιανισμό, εικονογράφηση του Ρατσιβίλ.

Από τον 9ο αιώνα μ.Χ. στην επικράτεια της Ουκρανίας εμφανίζεται το Κράτος των Ρως με πρωτεύουσα το Κίεβο, το οποίο δεσπόζει στην Εμπορική Οδό Βαράγγων - Ελλήνων. Ο εκχριστιανισμός των πληθυσμών της περιοχής επήλθε το 988, όταν ο πρίγκιπας Βλαδίμηρος βαπτίστηκε στα νερά του Δνείπερου από ιερείς που έφτασαν από το Βυζάντιο, με το οποίο είχε στενές εμπορικές σχέσεις. Ο Βλαδίμηρος έλαβε το χριστιανικό όνομα «Βασίλειος» προς τιμήν του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Βασιλείου Β'. Συμβολικά μάλιστα γκρέμισε το άγαλμα του ειδωλολατρικού θεού Περούν που δέσποζε σε λόφο πάνω από το Κίεβο. Το Κράτος των Ρως βρίσκονταν πάνω στην εμπορική οδό που ονομάζεται από τους Βαράγγους στους Έλληνες.

Από το 1325 μέχρι και 1648 το έδαφος της Ουκρανίας βρισκόταν υπό την κυριαρχία της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Το 1648, μετά την κατάργηση των προνομίων των Κοζάκων, ξέσπασε εξέγερση με επικεφαλής τον ηγέτη - Αταμάνο των Κοζάκων Μπογκντάν Χμελνίτσκι. Ο Χμελνίτσκι ζήτησε βοήθεια αρχικά από τους Τατάρους της Κριμαίας και ακολούθως από τους Ρώσους. Ο Τσάρος της Ρωσίας Αλέξιος συμφώνησε να βοηθήσει τους Κοζάκους υπό τον όρο ότι μετά την επικράτηση του επί των Πολωνών ο Χμελνίτσκι και οι εξεγερθέντες Κοζάκοι θα ενώνονταν με τη Ρωσία, όπως και έγινε με τη Συμφωνία του Περεγιεσλάβ το 1654. Η κυριαρχία της Ρωσίας στην περιοχή εδραιώθηκε μετά τη νίκη των Ρώσων επί των Σουηδών στη Μάχη της Πολτάβας το 1709 (οι τελευταίοι μετά την αποδυνάμωση των Πολωνών κατέλαβαν την Κοινοπολιτεία και επιτέθηκαν εναντίον της Ρωσίας), και κυρίως μετά τις Διαιρέσεις της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας το 1795.

 Μπογδάν Χμελνίτσκι

Το 1917 μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία και την κατάληψη της ουκρανικής επικράτειας από τις Κεντρικές Δυνάμεις οι αυτονομιστικές τάσεις της ουκρανικής κοινωνίας συσπειρώθηκαν γύρω από το Ουκρανικό Κεντρικό Συμβούλιο, ανακηρύσσοντας την ίδρυση της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας. Μετά την ήττα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ενδυνάμωση των μπολσεβίκικων ιδεών στην Ουκρανία, τον Μάρτιο του 1918 εγκαθιδρύεται η σοβιετική εξουσία. Η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας, με πρωτεύουσα αρχικά το Χάρκοβο και αργότερα το Κίεβο, συνυπέγραψε το Ενωσιακό Σύμφωνο του 1922 και έγινε ιδρυτικό μέλος της Ε.Σ.Σ.Δ..

Στο διάστημα 1921-1923 πέθαναν από την πείνα περίπου 5 εκατομμύρια Ουκρανοί, λόγω των επιτάξεων που ελάμβαναν χώρα την περίοδο εκείνη. Το ίδιο επαναλήφθηκε 10 χρόνια μετά, με το Γολοντομόρ, το 1932-1933, όταν 6 εκατομμύρια Ουκρανοί λιμοκτόνησαν ως αποτέλεσμα μιας εσκεμμένης κρατικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Στάλιν και ειδικότερα του προγράμματος κολεκτιβοποίησης που εφαρμόστηκε.

Τον Αύγουστο του 1939 στα πλαίσια του Συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ τα σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν την ανατολική πολωνική επαρχία της Γαλικίας προσαρτώντας την στην Ουκρανική ΣΣΔ.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1944) υπήρχε το σχέδιο δημιουργίας ενός κρατικού μορφώματος - μαριονέτα παρόμοιου με την Κροατία του Άντε Πάβελιτς. Η γερμανική ηγεσία μετά την κατάληψη της χώρας εγκατέλειψε το παραπάνω σχέδιο και έθεσε την Ουκρανία απευθείας υπό γερμανική διοίκηση (Τομέας Ανατολή). Στην επικράτεια της κατεχόμενης Ουκρανίας οργανώθηκαν τόσο αντάρτικα σώματα πιστά στη Μόσχα όσο και εθνικιστικά. Η κυριότερη ομάδα εθνικιστών Ουκρανών ήταν ο Ουκρανικός Επαναστατικός Στρατός (Українська Повстанська Армія) του Στεπάν Μπαντέρα, που έδρασε κυρίως στη δυτική Ουκρανία και είχε στόχο όχι μόνο τους Γερμανούς αλλά και τους Σοβιετικούς και τους Πολωνούς. Πολλές φορές τους τελευταίους τους πολέμησε με ιδιαίτερο ζήλο, τόσο ώστε να υπάρχουν αναφορές ακόμη και συνεργασίας με τους κατακτητές για την επίτευξη του στόχου αυτού. Το 1944 η Ουκρανία απελευθερώθηκε από τις σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις. Μεταπολεμικά η Ουκρανική ΣΣΔ επικύρωσε την προσάρτηση των δυτικών επαρχιών που είχαν καταληφθεί με το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ το 1939, έχοντας τη σύμφωνη πλέον γνώμη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης της Πολωνίας.

 Η σημαία της Ουκρανικής ΣΣΔ του 1949

Το 1954 στα πλαίσια των εορτασμών για τα 300 χρόνια από την Ένωση της Ρωσίας και της Ουκρανίας το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ μεταβίβασε την Κριμαία από τη ρωσική επικράτεια στην ουκρανική.

Στις 26 Απριλίου του 1986 στον Πυρηνικό Αντιδραστήρα αρ. 4 στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ, κοντά στο Κίεβο, έλαβε χώρα μια δοκιμή του αντιδραστήρα που είχε ως τραγική συνέπεια έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο. Ένα μεγάλο ποσοστό της ουκρανικής επικράτειας μολύνθηκε με ραδιενέργεια.

Το 1990 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην Ουκρανία, ενώ έναν χρόνο αργότερα, στις 24 Αυγούστου 1991, το Ανώτατο Σοβιέτ της Ουκρανικής ΣΣΔ έλαβε την απόφαση για την πλήρη ανεξαρτησία της χωράς, απόφαση που επικύρωσε ο ουκρανικός λαός σε δημοψήφισμα τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους. Τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας βρήκαν την Ουκρανία σε τραγική οικονομική κατάσταση, με κρίση εθνικής ταυτότητας, και πολιτική αστάθεια. Το 1994 ψηφίστηκε νέο Σύνταγμα.

Τον Νοέμβριο του 2004 στην Ουκρανία έγιναν προεδρικές εκλογές, τις οποίες στον δεύτερο γύρο κέρδισε ο εκλεκτός του τότε προέδρου Λεονίντ Κούτσμα, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, εκπρόσωπος του φιλορωσικού Κόμματος των Περιφερειών. Η αντιπολίτευση δεν συμφώνησε με τα αποτελέσματα των εκλογών, θεωρώντας ότι πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη νοθεία κυρίως στην ανατολική Ουκρανία. Επιστρατεύοντας τους οπαδούς του, ο αρχηγός της ενωμένης στο κόμμα «Η Ουκρανία μας» αντιπολίτευσης Βίκτορ Γιούστσενκο, ζήτησε την εκ νέου την πραγματοποίηση του δεύτερου γύρου των εκλογών. Οι διαδηλωτές, οι οποίοι έφεραν πορτοκαλί διακριτικά (μπλούζες, κασκόλ, σημαίες) κατέκλυσαν την Πλατεία Ανεξαρτησίας στο Κίεβο με σύνθημα «Ράζομ Νας Μπαχάτο – Νας Νι Ποντολάτι» (разом нас богато нас не подолати) δηλαδή «Μαζί Είμαστε Πολλοί – Δε Θα Μας διασπάσετε». Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας έπειτα από συνεννόηση με τον πρόεδρο Κούτσμα αποφάσισε την επανάληψη του δεύτερου γύρου, στην οποία κέρδισε ο Γιούστσενκο και οι συνεργάτες του όπως η Γιούλια Τιμοσένκο. Τα γεγονότα αυτά ονομάστηκαν Πορτοκαλί Επανάσταση.

Η κρίση του 2014  Euromaidan

Τον Νοέμβριο του 2013, ο Πρόεδρος Γιανουκόβιτς αρνήθηκε να υπογράψει τη Συνθήκη σύνδεσης με τη Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν διαδηλώσεις στο Κίεβο με επίκεντρο την πλατεία Ανεξαρτησίας. Οι διαδηλωτές ζητούσαν την παραίτηση του προέδρου και της κυβέρνησής του, κατηγορώντας τους ότι εξυπηρετούν τα σχέδια της Ρωσίας, και απαιτούσαν την υπογραφή της Συνθήκης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά τις 16 Ιανουαρίου 2014, τα γεγονότα πήραν βίαιη τροπή με αφορμή την ψήφιση νόμων κατά των συγκεντρώσεων από την τότε κυβέρνηση. Οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές προχώρησαν σε καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων στο Κίεβο. Κατά τη διάρκεια των ταραχών από τις 18 έως τις 20 Φεβρουαρίου, σκοτώθηκαν 98 άτομα και τραυματίστηκαν χιλιάδες[1]. Στις 21 Φεβρουαρίου, ο Γιανουκόβιτς υπέγραψε συμφωνία με τους ηγέτες της Αντιπολίτευσης για τον τερματισμό της βίας και ανακοίνωσε πρόωρες εκλογές για τον Δεκέμβριο. Οι διαδηλωτές συνέχισαν να απαιτούν την παραίτησή του[2]. Στις 22 Φεβρουαρίου, το Ουκρανικό Κοινοβούλιο κήρυξε έκπτωτο τον Πρόεδρο Γιανουκόβιτς και προκήρυξε προεδρικές εκλογές για τις 25 Μαίου του 2014. Ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς διέφυγε στη Ρωσία, όπου έλαβε άσυλο[3]. Την εξουσία ανέλαβε προσωρινή κυβέρνηση συνεργασίας, αποτελούμενη από τα κεντροδεξιά κόμματα Μπατίβσκινα και УДАР, το ακροδεξιό Σβόμποντα, καθώς και διάφορους φιλοευρωπαϊκούς κοινοβουλευτικούς συνασπισμούς και ανεξάρτητους βουλευτές.[4] Ειδικά η συμμετοχή του Σβόμποντα προκάλεσε πολλά σχόλια, με διάφορους σχολιαστές να το θεωρούν ναζιστικό,[5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15] και άλλους, όπως και η ίδια η ηγεσία του κόμματος, να το χαρακτηρίζουν εθνικιστικό αλλά όχι φασιστικό.[16][17][18][19][20][21]

Την 1η Μαρτίου, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, έλαβε την έγκριση του ρωσικού κοινοβουλίου για την αποστολή ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία και συγκεκριμένα στη χερσόνησο της Κριμαίας. Τις επόμενες ημέρες στρατιώτες του Ρωσικού στρατού έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το μεγαλύτερο μέρος της Κριμαίας[22], ενώ η μεταβατική κυβέρνηση του Κιέβου κήρυξε γενική επιστράτευση, χαρακτηρίζοντας τις ρωσικές ενέργειες ως «κήρυξη πολέμου». Το τοπικό κοινοβούλιο της Κριμαίας προκήρυξε δημοψήφισμα για τις 16 Μαρτίου 2014 για την αυτονομία της περιοχής ή την ένωσή της με τη Ρωσία[23]. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν σε ποσοστό 97% υπέρ της ένωσης της περιοχής με τη Ρωσία, κάτι που επικυρώθηκε αργότερα επίσημα. Το αμέσως επόμενο διάστημα η κρίση συνέχισε να υφίσταται, με Ρωσόφωνες επαρχίες να ζητούν η μία μετά την άλλη ανεξαρτησία ή ένωση με τη Ρωσία.

 Ο Πέτρο Ποροσένκο.

Τον Μάιο του 2014 εξελέγη νέος πρόεδρος ο Πέτρο Ποροσένκο, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τον επόμενο μήνα.

Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (2022)

Στις 22 Φεβρουαρίου ο Ρώσος πρόεδρος, αναγνώρισε την ανεξαρτησία των δύο αποσχισθεισών δημοκρατιών στην περιοχή του Ντονμπάς, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ.[24][25] Την επόμενη ημέρα, ο ηγέτης των αυτονομιστών στο Ντονέτσκ, Ντενίς Πουσίλιν, ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τη Ρωσία [26] στην οποία ο πρόεδρος Πούτιν ανταποκρίθηκε, όταν στις 24 Φεβρουαρίου 2022, γύρω στις 05:00 (GMT +2), ανακοίνωσε την έναρξη στρατιωτικής επιχείρησης με στόχο την «αποστρατικοποίηση και αποναζιστοποίηση της Ουκρανίας».[27] Κάποια λεπτά αργότερα, άρχισαν πυραυλικές επιθέσεις σε στρατηγικές τοποθεσίες σε ολόκληρη την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων περιοχών κοντά στην πρωτεύουσα Κίεβο.[28] Ο πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη.