Het Chrysler Building is een wolkenkrabber in de Amerikaanse stad New York, die in de periode van 1928 tot en met 1930 gebouwd werd. Het is door William van Alen ontworpen voor de projectontwikkelaar William H. Reynolds, de bedenker van Dreamland. Het ontwerp werd later door Reynolds verkocht aan Walter Chrysler als een toekomstig hoofdkantoor voor zijn autoconcern. Sinds 2008 is het gebouw voor 90% eigendom van de Abu Dhabi Investment Council en voor 10% van Tishman Speyer Properties.
Het Chrysler Building is 319 meter hoog en telt 77 verdiepingen. Hiermee was dit het hoogste gebouw ter wereld vanaf de opening in 1930 tot aan de oplevering van de Empire State Building in 1931. In september 2019 stond het nog op de elfde plaats van de lijst van hoogste gebouwen van New York en 31ste op de lijst van hoogste gebouwen ter wereld. Het staat onder andere bekend om zijn ontwerp in art-decostijl, zijn spits en de door auto's geïnspireerde ornamenten.
Het Chrysler Building, 1932Nadat zijn pretpark Dreamland op 27 mei 1911 afbrandde, doordat een werker tijdens reparaties een emmer hete teer omgooide,[1] keerde projectontwikkelaar William H. Reynolds zich tot Manhattan, waar hij voorstelde het hoogste gebouw ter wereld te realiseren. Ondanks de voltooiing van de Woolworth Building in 1913, toen het hoogste gebouw ter wereld, en vertraging door de Eerste Wereldoorlog zette Reynolds door. Aan het einde van de jaren twintig had hij een stuk land gevonden nabij Grand Central Station en architect William van Alen aangenomen voor het ontwerp.[2]
Het eerste ontwerp van Van Alen bevatte een basis met grote etalageruiten, waarboven zich 12 verdiepingen met glazen hoeken bevonden. Met die constructie beoogde hij de illusie te wekken dat de toren boven op deze glazen basis op lucht leek te zweven. In totaal zou volgens dit plan het gebouw 246 meter hoog worden[3] en 67 verdiepingen tellen.[4] Reynolds wees het plan echter af en in augustus 1928 publiceerde Alen zijn officiële ontwerp voor het Reynolds Building. Het omvatte een veritaliaanste koepel en speciaal metselwerk op de bovenste verdiepingen, geschikt in een patroon dat hoekramen nabootste. Dit ontwerp bevatte al de basiskenmerken van het huidige Chrysler Building, zoals de toren, terugsprongen en zijvleugels.[2] Het ontwerp werd uiteindelijk verkocht aan Walter Chrysler, voor een bedrag van naar verluidt 2.000.000 dollar.[5] Chrysler gebruikte hiervoor zijn eigen geld en niet dat van zijn bedrijf, zodat zijn zoon het gebouw later kon erven.[6]
BouwHet werk begon met een ceremonie[6] op 19 september 1928[7]. De sloop van het gebouw dat op de plek van de toekomstige Chrysler Building stond, ving aan op 15 oktober 1928. Op 9 november was de sloop bijna gereed,[5] zodat op 11 november de graafwerkzaamheden konden beginnen. Het gewicht van het uitgegraven zand en steen, dat hierbij werd uitgegraven, was gelijk aan 63% van het gewicht van het voltooide gebouw. De fundering, waarvoor het beton tot een diepte van 21 meter onder Lexington Avenue moest worden gestort, werd voltooid op 25 maart 1929.[8]
Het oprichten van de stalen structuur begon op 27 maart 1929.[8] Het staal dat hiervoor nodig was, werd in delen naar boven gehesen, zodat het niet over een te grote hoogte moest worden opgetakeld. Daarnaast werden sommige kranen alleen gebruikt om staal op te hijsen en andere om het staal te plaatsen. Zodoende was het staal altijd in beweging, totdat het zijn uiteindelijke plek bereikt had.[5] Hierdoor groeide het gebouw met vier verdiepingen per week,[9] totdat de laatste balk werd geplaatst op 28 september 1929.[8]
WedstrijdAan het eind van de jaren twintig heerste er een wedstrijd in de stad New York om het hoogste gebouw ter wereld neer te zetten. Het Chrysler Building streed samen met het door H. Craig Severance ontworpen 40 Wall Street, nu de Trump Building geheten.[10] Toen Severance ontdekte dat het Chrysler Building 281,94 meter hoog zou worden,[11] voegde hij een lantaarn en vlaggenmast toe,[12] zodat het gebouw op 12 november 1929 zijn hoogste punt bereikte[13] van 282,55 meter.[14]
Een monteur werkt aan het Empire State Building, met op de achtergrond Chrysler Building.Om toch het hoogste gebouw ter wereld te realiseren, werden er in het geheim vijf segmenten naar de bouwplaats gebracht, die de spits van het gebouw zouden gaan vormen. Het onderste segment werd omhoog getakeld door een kraan, die geplaatst was op een van de vier platforms bij de top van de toren. Het segment werd daarna in de brandkoker geladen ter hoogte van de 65ste verdieping. De overige delen werden op volgorde in het gebouw geplaatst en vastgemaakt aan het eerste segment.[8] Het duurde in totaal 90 minuten[15] om in oktober 1929 de segmenten aan elkaar te zetten en de gehele spits met een gewicht van 27 ton en een lengte van 56,4 meter op zijn plaats te hijsen.[5]
Op 1 april 1930, nog voordat Walter Chrysler het gebouw officieel opende op 27 mei 1930,[8] waren de eerste huurders al in het gebouw getrokken.[16] Bij de openingsceremonie werd een bronzen gedenkplaat in de lobby geplaatst, met het opschrift "in recognition of Mr. Chrysler's contribution to civic advancement". In augustus 1930, toen het gebouw als voltooid werd beschouwd,[4] was dit het hoogste gebouw ter wereld, het versloeg ook de 300 meter hoge Eiffeltoren.[6][17] In 1931 nam het Empire State Building de titel van hoogste gebouw ter wereld weer over. Hiervoor moesten de architecten William F. Lamb en John J. Raskob echter wel een extra top van 61 meter aan het Empire State Building toevoegen. De onverwachte plaatsing van de spits op het Chrysler Building maakte het gebouw namelijk net iets hoger dan de geplande hoogte van het Empire State Building. De plannen waren toen al zo ver, dat een nieuw ontwerp om Chrysler te verslaan niet mogelijk was. Met de toegevoegde top konden zij uiteindelijk toch het hoogste gebouw ter wereld neerzetten.[18]
Daar Van Alen nooit een contract met Chrysler had afgesloten, vroeg hij juni 1930 om zijn loon, maar Chrysler weigerde hem te betalen. Van Alen klaagde Chrysler aan met het gebouw als onderpand. En hoewel Chrysler hem ervan beschuldigde steekpenningen te hebben aangenomen van onderaannemers,[2] won Van Alen de zaak toch en kreeg hij zijn geld.[19] Op 8 december 1976 werd dit gebouw een National Historic Landmark.[20] In datzelfde jaar werd het ook toegevoegd aan het National Register of Historic Places.[21]
EigendomHet land waarop nu het Chrysler Building staat, werd in 1902[22] gedoneerd aan de Cooper Union.[23] Nadat Chrysler het gebouw verkocht had in 1947, werd het in 1955 gekocht door Sol Goldman en Alex DiLorenzo.[24] Na eigendom te zijn geweest van de Massachusetts Mutual Life Insurance Company,[25] kwam het gebouw in handen van Jack Kent Cooke.[26] In 1998 kochten Tishman Speyer Properties en de Travelers Group het Chrysler Building[27] met de aangrenzende Kent Building en vier kleinere tussenliggende gebouwen[27] voor een bedrag van ongeveer $225.000.000.[28] In 2001 werd 75% van het gebouw aan TMW verkocht voor $300.000.000.[29] In 2008 kocht de Abu Dhabi Investment Council voor een bedrag van $800.000.000 90% van het gebouw. Tegenwoordig[(sinds) wanneer?] bezit Tishman Speyer Properties naast de overige 10%,[30] ook de grond waarop het gebouw staat, middels een huurcontract van 150 jaar met de Cooper Union.[31] De bezettingsgraad van het gebouw was bij de opening meer dan 70%, na door meerdere eigenaren te zijn verwaarloosd was dit in het midden van de jaren zeventig echter gedaald naar 50%. Dit percentage steeg van 75% in 1998, naar 95% in 2005.[32]
↑ (en) Dreamland. Portland History. Geraadpleegd op 1 november 2010. ↑ a b c (en) Pierpont, Claudia Roth, The Silver Spire. The New Yorker (18 oktober 2002). Gearchiveerd op 27 februari 2012. Geraadpleegd op 1 november 2010. ↑ (en) Chrysler Building. Geraadpleegd op 1 november 2010. ↑ a b (en) Chrysler Building Landmark Designation Report (pdf). NYCLPC. Geraadpleegd op 14 november 2010. ↑ a b c d (en) Stravitz, David, The Chrysler Building: creating a New York icon, day by day pagina 155-163. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ a b c Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam forum ↑ Chrysler Building feestelijk geopend. Nieuwe Dossier. Gearchiveerd op 8 oktober 2011. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ a b c d e (en) Korom, Joseph J., The American skyscraper, 1850-1940: a celebration of height pagina 413-418. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Icon of the Modern Age. Building the Chrysler Building. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) The Manhattan Company. The Skyscraper Museum. Gearchiveerd op 15 mei 2015. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Nash, Eric Peter, Manhattan skyscrapers pagina 63-65. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Pollak, Michael, Tall Towers and Sharp Razors. The New York Times (24 september 2010). Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) The 40 Wall Street. New York Skyscrapers. Gearchiveerd op 26 januari 2021. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) The Trump Building. Council on Tall Buildings and Urban Habitat. Gearchiveerd op 4 maart 2012. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Zachareck, Stephanie, The Chrysler Building. Salon (25 februari 2002). Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) National Register of Historic Places Inventory -- Nomination Form (pdf). National Register of Historic Places. Gearchiveerd op 18 oktober 2012. Geraadpleegd op 10 november 2010. ↑ (en) Eiffel Tower. Council on Tall Buildings and Urban Habitat. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Aaseng, Nathan, Construction: Building the Impossible pagina 121-122. Geraadpleegd op 2 november 2010. ↑ (en) Bascomb, Neal, For the Architect, a Height Never Again to Be Scaled. The New York Times (26 mei 2005). Geraadpleegd op 24 november 2010. ↑ (en) Chrysler Building. National Historic Landmarks Program. Geraadpleegd op 24 november 2010. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam county ↑ (en) Cohn, Werner, Cooper Union and the Chrysler Building. Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ (en) Gregor, Alison, Smart Land Deals as a Cornerstone of Free Tuition. The New York Times (13 februari 2008). Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ (en) Gould Keil, Jennifer, Looking Back: Sol Goldman, a mogul surrounded by turmoil. The Real Deal. Gearchiveerd op 22 juli 2010. Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ (en) Lewis, Michael J., An enduring hood ornament. Sing on San Diego. Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ (en) History of Walter P. Chrysler and the Chrysler Building. Allpar. Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ a b (en) Chrysler Center / New York, New York, United States. Tishman Speyer. Gearchiveerd op 17 november 2010. Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam reviving ↑ (en) Bagli, Charkes V., German Group Buys Stake In Skyscraper. The New York Times (5 maart 2001). Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ (en) Bagli, Abu Dhabi Acquires a Stake in Chrysler Building. The New York Times (7 juli 2008). Geraadpleegd op 7 november 2010. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam abu ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam blue
Reactie toevoegen