България
BułgariaContext of Bułgaria
Bułgaria, Republika Bułgarii (bułg. България, Република България) – państwo położone w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach. Graniczy z Serbią oraz Macedonią Północną od zachodu, Grecją i Turcją od południa, Morzem Czarnym od wschodu i Rumunią od północy.
Bułgaria jest członkiem: Organizacji Narodów Zjednoczonych (od 1955), Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO (od 2004) oraz Unii Europejskiej (od 2007).
More about Bułgaria
- Currency Lew (waluta)
- Native name България
- Calling code +359
- Internet domain .bg
- Mains voltage 230V/50Hz
- Democracy index 6.71
- Population 6447710
- Obszar 110993
- Driving side right
- Drugie państwo bułgarskie za panowania cara Iwana Asena II Rzeź w Bataku. Powstanie kwietniowe zostało brutalnie spacyfikowane przez wojska osmańskie. Wasił Lewski – jeden z głównych ideologów i organizatorów ruchu wyzwoleńczego BułgariiRead less
W połowie IV tysiąclecia p.n.e. rozpoczął się napływ na tereny obecnej Bułgarii plemion koczowniczych z Azji Środkowej. W V wieku p.n.e. jedno z plemion trackich utworzyło nawet organizm państwowy – Królestwo Odrysów. Tereny te zdobyli Rzymianie i w pierwszej połowie I wieku (6–9 r. n.e.) pomiędzy Dunajem a pasmem Starej Płaniny utworzyli rzymską prowincję Mezję, która w roku 86 n.e. została podzielona na Mezję Dolną i na Mezję Górną. W połowie I w. n.e. na południe od Starej Płaniny powstała rzymska prowincja Tracja. Z czasem tereny obecnej Bułgarii stały się miejscem najazdów Hunów i Gotów.
W VI wieku tereny te zaczęły zasiedlać pasterskie plemiona słowiańskie, które zostały podbite ok. roku 680 przez Protobułgarów. Bułgaria powstała w 681 roku, założona przez Asparucha. Chan Borys I Michał został ochrzczony przez duchowieństwo greckie w przeddzień Zielonych Świąt 25 maja 864 roku. Otrzymał na cześć cesarza bizantyjskiego Michała III, swojego ojca chrzestnego, imię Michał. Powstało potężne państwo ze stolicą w Plisce (od 895 w Presławiu), które trwało w okresie 681–1018. W 915 r. Symeon przyjął tytuł cara. W 1018 tereny Bułgarii zostały ostatecznie podbite przez Bizancjum i pozostawały pod władzą Bizantyjczyków do 1185 mimo antybizantyjskich powstań ludowych.
W latach 1186–1398 istniało drugie państwo Bułgarów, po czym jego terytorium stało się częścią Imperium Osmańskiego.
3 marca 1878 po klęsce Turcji w wojnie z Rosją sporządzono traktat pokojowy w San Stefano, który przewidywał utworzenie Wielkiej Bułgarii będącej wciąż wasalem Turcji, ale bez prawa stacjonowania w niej wojsk tureckich. W granicach wielkiego państwa bułgarskiego miały się znaleźć, oprócz samej Bułgarii, Tracja i Macedonia bez Salonik. Dlatego 3 marca – dzień zakończenia wielowiekowej tureckiej okupacji ziem bułgarskich – jest świętem narodowym tego kraju[1].
Pierwszym władcą niepodległej Bułgarii został wybrany przez zgromadzenie narodowe Aleksander I Battenberg, posługujący się tytułem księcia. Niepodległość uzyskana w 1878 (w pełni w 1908 po oficjalnym przyłączeniu Rumelii Wschodniej) zapoczątkowała ścieranie się wpływów niemieckich i rosyjskich. W 1886 roku rosyjscy oficerowie wymusili abdykację księcia Aleksandra I.[1] W 1879 roku księciem został Ferdynand I Koburg – bratanek króla Portugalii Ferdynanda II. W 1908 roku został on królem niezawisłego Królestwa Bułgarii, a następnie ogłosił się carem. Na skutek wojen bałkańskich (1912–1913) Bułgaria utraciła znaczną część terytorium, dlatego też przystąpiła do I wojny światowej po stronie państw centralnych. Wojna zakończyła się jednak klęską, a Bułgaria straciła swoje krótkotrwałe zdobycze terytorialne (najboleśniej odczuła brak dostępu do Morza Egejskiego). W 1918 roku car został zmuszony do abdykacji na rzecz swojego syna Borysa i opuszczenia kraju.
W II wojnie światowej Bułgaria opowiedziała się (m.in. wraz z Węgrami, Rumunią i Finlandią) po stronie państw Osi. Borys III pełnił funkcję cara do swojej śmierci w 1943 roku. W trakcie II wojny światowej oficjalnie carem był kilkuletni syn Borysa, Symeon II. Faktyczna władza spoczywała w rękach Rady Regentów, w skład której wchodzili Bogdan Fiłow, książę Cyryl (brat Borysa III) oraz generał Nikoła Michow. W trakcie II wojny światowej Bułgaria uzyskała niewielkie nabytki we wschodniej części Jugosławii oraz krótkotrwałe włączenie w jej granice części greckiego terytorium Tracji Zachodniej i części Macedonii Egejskiej, ale bez Salonik. Zajęcie w 1944 kraju przez Armię Czerwoną spowodowało obalenie monarchii i ustanowienie Ludowej Republiki Bułgarii w 1946 roku, po czym władzę objęła Bułgarska Partia Komunistyczna (generalni sekretarze – Georgi Dimitrow, Wyłko Czerwenkow, Todor Żiwkow).
Bułgaria była członkiem RWPG i Układu Warszawskiego. Masowe demonstracje w listopadzie i grudniu 1989 roku wpłynęły na utworzenie demokratycznej republiki parlamentarnej (pierwsze wolne wybory 13 października 1991).
W latach 2001–2005 premierem republiki był były car Symeon II. Był to pierwszy w historii państw Europy Wschodniej przypadek, gdy monarcha obalony przez reżim komunistyczny został premierem powstałej później republiki. Symeon jest również jedynym monarchą na świecie, któremu drogą demokratyczną udało się odzyskać władzę w republice.
29 marca 2004 roku Bułgaria wstąpiła do NATO[2].
1 stycznia 2007 roku Bułgaria stała się członkiem Unii Europejskiej[3]. Rząd bułgarski czyni starania, by zostać członkiem strefy Schengen[4].
↑ a b Mieczysław Tanty , Bałkany w XX wieku, Warszawa: KiW, 2003, ISBN 83-05-13311-7, OCLC 830543760 . ↑ Seven new members join NATO. nato.int, 2004-03-29. [dostęp 2017-02-14]. (ang.). ↑ Unia Europejska większa o Rumunię i Bułgarię. money.pl, 2007-01-01. [dostęp 2017-02-14]. (pol.). ↑ Tomasz Betka: PE: Bułgaria i Rumunia zakładnikami populizmu. UniaEuropejska.org, 2011-10-13. [dostęp 2011-11-12]. (pol.).