Ramla (hebr. רַמְלָה; arab. الرملة Ar-Ramla, wymowa lokalna Ramle) – miasto położone w Dystrykcie Centralnym w Izraelu.
Arabski geograf Al-Jakubi (?-897) w swojej książce „Ta’arich al-Jakubi” napisał, że miasto Raml zostało założone w 716 przez kalifa Sulajmana ibn Abd al-Malika. Ramla była wówczas stolicą arabskiej pod-prowincji Palestyny (arab. جند فلسطين, Dżund Filastin), wchodzącej w skład prowincji Syrii (arab. الشام, asz-Szam)[1]. Rozwojowi miasta sprzyjało korzystne położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych prowadzących z Egiptu do Syrii oraz z Jerozolimy na wybrzeże. Miasto posiadało mury obronne. W VIII wieku Umajjadzi wybudowali w mieście Biały Meczet, który został okrzyknięty jako najświętszym w Palestynie po Jerozolimie[2].
Arabski podróżnik Al-Mukaddasi (zm. 988) opisał Ramlę w czasie jej największego rozkwitu:
jest to dobrze zbudowane i piękne miasto; woda jest dobra i w obfitości; liczne owoce. Będąc położone pośrodku pięknych wsi i wielkich miast, łączy w sobie różnorakie zalety z bliskością miejsc świętych. Handel dobrze prosperuje, a targowiska są doskonałe... chleb jest najlepszy i najbielszy. Dobre ziemie dają najsoczystsze owoce. To miasto stoi wśród bogatych pól, jest otoczone murem miejskim...[2]
. Okres dobrobytu zakończył się wraz ze zdobyciem miasta w XI wieku przez Krzyżowców. Miasto weszło w skład Hrabstwa Jafy i Aszkelonu, będącego wasalem Królestwa Jerozolimskiego. Krzyżowcy zidentyfikowali Ramlę jako biblijne miasto Ramata, z którego sprawował swoje sądy Samuel (występuje w 1Sam 2,11 w przekładach Biblii.), i zmienili jej nazwę na Arimathea. Miasto nadal odgrywało dużą rolę gospodarczą i było ważnym miejscem postoju pielgrzymów wędrujących do Jerozolimy. Ramla zajmowała także ważne miejsce w systemie obronnym Królestwa Jerozolimskiego, kontrolując przechodzące tędy strategiczne szlaki handlowe. Doszło tutaj do trzech kolejnych bitew z wojskami muzułmańskimi[3].
Około 1163 żydowski podróżnik Beniamin z Tudeli opisał Ramlę:
Jak wynika z napisów na kamieniach, mury zostały wzniesione przez naszych ojców. Obecnie w mieście żyje tylko trzech Żydów; ale niegdyś było znaczące, ponieważ sąsiedni cmentarz żydowski ma rozmiary dwóch mil[4]
W XII wieku Ramla przeszła pod panowanie Arabów, a w 1517 weszła w skład Imperium Osmańskiego. Miasto było wówczas zrujnowane i liczyło niewielu mieszkańców. W dniu 14 stycznia 1546 Ramlę zniszczyło wielkie trzęsienie ziemi[5]. W 1548 w Ramli żyło 528 rodzin muzułmańskich i 82 rodziny chrześcijańskie[6]. 2 marca 1799 Ramlę zajął francuski generał Napoleon Bonaparte, który umieścił siedzibę swojego sztabu we franciszkańskim Hospicjum św. Nicodema i św. Józefa[7].
Ramla przed 1885 Arabscy jeńcy na ulicach Ramli Exodus mieszkańców RamliPonowny rozwój miasta rozpoczął się dopiero pod koniec XIX wieku[8]. Pod koniec 1917 Ramla wraz z całą Palestyną przeszły pod panowanie brytyjskie. Gdy w 1920 utworzono Mandat Palestyny w mieście mieszkało 11 900 muzułmanów i 3260 chrześcijan[9]. W latach 1920–1947 burmistrzem miasta był szejk Mustafa Khairi[10].
Decyzją rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 z 29 listopada 1947, miasto Ramla miało wejść w skład arabskiego państwa w Palestynie. Brak dobrej woli osiągnięcia pokojowego porozumienia doprowadził do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny, podczas której arabskie milicje działające z Ramli paraliżowały żydowską komunikację w całym regionie. W ramach odwetu członkowie żydowskiej organizacji Irgun 18 lutego 1948 zdetonowali bombę na rynku w Ramli. W zamachu zginęło 7 mieszkańców, a 45 zostało rannych[11]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w lipcu 1948 Izraelczycy przeprowadzili operację Danny. W dniu 12 lipca zajęli miasto Ramlę. Rankiem 13 lipca izraelskie dowództwo nakazało przymusową ewakuację mieszkańców miast Lidda i Ramla. Cywile szli pieszo ponad dziewiętnaście kilometrów w bardzo dużym upale, niosąc na rękach swój dobytek i dzieci. Ludzie najpierw porzucali dobytek, następnie umierały osoby starsze, schorowane i dzieci. Zginęło około 350 osób. Dopiero po dotarciu do jordańskich linii, cywile byli przewożeni ciężarówkami do Ramallah. W ciągu dwóch dni w ten sposób wysiedlono około 50 tys. mieszkańców. W Liddzie i Ramli pozostało zaledwie 2,3 tys. Arabów[12]. Izraelski historyk Benny Moris napisał:
Wszyscy Izraelczycy, którzy byli świadkami wydarzeń, zgodzili się by wypędzenie odbyło się pod palącym lipcowym słońcem, co powiększyło cierpienia uchodźców, szczególnie z Lyddy... Wielu było ograbionych z kosztowności przez żołnierzy na posterunkach przy drodze przy wyjeździe z miasta. Sto cywilów zmarło od upału, wyczerpania, odwodnienia...”[13]
Władze izraelskie usprawiedliwiały się, że była to strategiczna konieczność wynikająca z potrzeby umocnienia pozycji obronnych i dlatego musiano usunąć z tych miejsc ludność arabską. Wiele lat później Icchak Rabin wyraził żal z powodu tego wydarzenia[14].
Po tych dramatycznych wydarzeniach pozostałe opuszczone arabskie domy zajęli żydowscy imigranci masowo napływający do Izraela. W ten sposób w lutym 1949 w Ramli mieszkało już ponad 6 tys. Żydów (w większości z Francji), a przed 1972 populacja doszła do 34 tys. mieszkańców[15]. W 1952 rząd izraelski wywłaszczył Arabów w Ramli z ziemi, bez informowania ich o tym (odkryli to w 1955). W dniu 31 maja 1962 w więzieniu w Ramli stracono nazistowskiego zbrodniarza wojennego Adolfa Eichmanna.
NazwaNazwa miasta pochodzi od arabskiego słowa raml oznaczającego piasek[16].
Dodaj komentarz