Le Mont-Saint-Michel
( Mont-Saint-Michel )Le Mont-Saint-Michel (euskaraz: «Saint Michel mendia edo Done Mikel mendia») Normandiako udalerria da, granitozko itsasgorako uharte batean kokatua, Couesnon ibaiaren estuarioan dagoen muino harritsuan. Lur lehorretik itsasorantz kilometro batera barneratzen da. Kokaleku hau Avranchesetik gertu gelditzen da.
Bere izena, bertako Saint Michel (Done Mikel edo San Mikel) goiaingeruari sagaratua dagoen abadiari zor dio; Erdi Aroan, berriz, «Mons Sancti Michaeli in periculo mari» latin izena izan zuen.
Era berean, uharte hau Mont-Sant-Michel herriaren erdigune naturala da, erdigune geografikorik ezean. Pontorson kantoian dago, Mancheko departamenduan.
Saint-Michel mendiaren arkitektura harrigarriari eta bere badiari esker leku jendetsu eta bisitatuenetarikoa da Normandian, bai eta Frantzia osoan ere, urteko 3.200.000 bisitarirekin. Mikel Goiangeruaren estatua bat dago abade-elizaren gailurrean, ...Irakurri gehiago
Le Mont-Saint-Michel (euskaraz: «Saint Michel mendia edo Done Mikel mendia») Normandiako udalerria da, granitozko itsasgorako uharte batean kokatua, Couesnon ibaiaren estuarioan dagoen muino harritsuan. Lur lehorretik itsasorantz kilometro batera barneratzen da. Kokaleku hau Avranchesetik gertu gelditzen da.
Bere izena, bertako Saint Michel (Done Mikel edo San Mikel) goiaingeruari sagaratua dagoen abadiari zor dio; Erdi Aroan, berriz, «Mons Sancti Michaeli in periculo mari» latin izena izan zuen.
Era berean, uharte hau Mont-Sant-Michel herriaren erdigune naturala da, erdigune geografikorik ezean. Pontorson kantoian dago, Mancheko departamenduan.
Saint-Michel mendiaren arkitektura harrigarriari eta bere badiari esker leku jendetsu eta bisitatuenetarikoa da Normandian, bai eta Frantzia osoan ere, urteko 3.200.000 bisitarirekin. Mikel Goiangeruaren estatua bat dago abade-elizaren gailurrean, itsas bazterretik 170 metrora.
Eraikuntza ugari ditu monumentu historiko sailkatuta (parrokia eliza, adibidez 1909tik aurrera), edota monumentu historikoen zerrenda gehigarrian sartuta.
Monumentu historikotzat aldarrikatu zuten herri osoa 1862an, eta 1979tik aurrera Saint-Michel mendia Unescoren Gizateriaren Ondarearen Zerrendan ageri da. Unescoren aldarrikapenean sartuta dago Moidreyko errota ere, lehorrean lau kilometro inguru barnerago kokatua.
Mantxako kanalaren bestaldean, Kornuallesen, izen eta itxura bereko St Michael's Mount udalerria dago.
UNESCOren gizateriaren ondarea
Saint-Michel mendia gauez
Mota Kulturala Irizpideak i, iii, vi Erreferentzia 80 Kokalekua
Frantzia
Normandia
Eskualdea2
Europa / Ipar Amerika
Izen ematea
1979 (III. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena Druidak
Zeltiar tribu batzuek Mont Saint-Michel-eko Scissy-ko Basoa okupatu zuten, eta beren gurtza druidikoak ospatzera hurbiltzen ziren. XVIII. mendeko historialari bretoia zen Gil Deric abadearen arabera, arroka granitiko hark "Mi vel Tumba Beneni" izendapena jaso zuen (euskaraz "Belenusen hilobiaren mendia"), Belenus, eguzkiaren jainko galiarraren omenez. Garai haietarako bazen han megalito erraldoi bat, eta galiarrek hilerri bat ezarri zuten haren inguruetan.
ErromatarrakErromatarrek Herkules Portua izenez ezagutu zuten, eta euren ailegatzearekin Armorika gurutzatzen zuen errepidearen eraikuntza etorri zen, eta hauetako batek Dolo Fanarfmers-ekin lotzen zuen, Mons Belonus-en mendebaldetik igaroz. Halere, itsasoaren handitzearekin ekialderantz mugituko zen, azkenik desagerraraziz, Avranches-eko igarobidearekin bat eginik.
Kristau aroko hastapenakKristautasuna Armorikan IV. mende aldera agertu zen.
Lehenengo otoizlekua, San Ezteberen omenez, Hilerri mendiaren erdialdean ezarri zuten. Gero San Sinforianoren omenezkoa (Varas-eko lehen martiria) harritzarraren oinetan eraiki zen, merovingiar estilokoa. Ermitau batzuek leku hauek babestu eta Astériac (Beauvoir) apaizaren bidez beharrezko jakiak jasotzen zituzten.
Abadiaren jatorria VIII. edo IX. mende inguruetan kokatu behar da. Kondaira baten arabera, 708an, Avrancheseko gotzain zen Aubert-ek, San Migelen omenezko otoizleku bat eraiki berri zuen, behin eta berriz goiaingeruari pertsonalki eskatu ostean.
Abadia beneditarraren sorrera 966. urteanKarlomagnoren erregealdiak Neustriari egonkortasun aro bat ekarri zion. Amaiera Enperadorearen heriotzarekin etorriko zen, anarkia eta nahasmen garai bati hasiera emanaz, batez ere normandiarren inbasioekin; bereziki Rollon-ek hondatu zuen eskualdea, 875ean.
Saint-Clair-sur-Epte-ko Akordioak (912) Rollon-i zilegitasuna eman zion, Erruango konde bihurtuz, kristautasunera bilakatzearen baldintzapean. Horren ondoren, bere lapurreta eta suntsiketen garaian eginiko zitalkeriak moldatzen saiatu zen eta ihes eginarazi zien fraideei modu aberatsean kalte-ordaindu zien.
Bere seme Gillen Longue-Épée izan zen oinordeko 917 eta bere aita bezain eskuzabal izan zen monasterioekin, bere 942ko hilketa arte.
Bere iloba, Richard I.a "Beldurgabea", bertako elizgizonen utzikeriaz haserre agertu zen, beren kultuen ardura diru-ordainpeko ordezkari batzuei uzten baitzieten. Joan XIII.a Aita Santuaren bitartez agintean baimen bat lortu zuen, erregea bera sagaratuz, leku hartan ordena ezar zedin.
Abadiaren lurpeko zelta pasabideetan arrasto megalitikoak aurkitu dira.
XI. mendean 50 fraide besterik ez zegoen, erromesentzako aterpetxeak eraikitzearen arduradunak.
XIII. mendea
1204an, Guido de Thouarsen agintepean zeuden bretoi gerrariek Mont Saint-Micheli su eman zioten. Filipe Augusto II.a erregeak monasterioa berreraikitzeko diru kopuru bikaina eskaini zuen helburu horretarako. Normandiar arkitektura estiloko Miresgarritasunaren Katedrala 1228an amaitu zen.
Mende honetan, bretoiek, normandiarrek eta ingelesek, aterpetxeen suntsiketa burutu zuten. Hau berriz errepika ez zedin kokapena gotorleku bihurtu zen.
Ehun Urteko GerrateaHartuezina mantendu zen, ingelesek ezin izan baitzuten konkistatu nahiz eta aldi askotan eraso egin. Gotiko flamigero estiloa sarri agertu zen garai honetako eraikinetan. Krisi ekonomikoa dago eta abadiaren gainbehera eman zen.
XVII. eta XVIII. mendeak1622an San Mauroren kongregazio heterodoxoak kokapena berpiztu egin zuen bere berreraikuntzei esker, eta, ondorioz, erromesaldiak berriz suspertu ziren. Alkimiaren eta aurrerapen zientifikoen inguruko talde esoterikoetako kideak hemen elkartu ziren. Elizako kontserbadoreen aholkuz, Frantziako errege etxeak lekua abandonatu egin zuen. Serora edo moja dozenaren bat eta erdi-hondatutako eraikin batzuk besterik ez zen gelditzen.
Abadiako presondegiak1791an, Frantziar Iraultza zela-eta, azken beneditarrek abadia bertan behera utzi zuten. Orduan presondegiak eraiki eta 1793tik aurrera, kleroaren konstituzio zibil berria ezeztatu zuten 300 apaiz han kartzelaratu zituzten.
1794an telegrafo optikoaren gailua (Claude Chappe sistema) kanpandorrearen gailurrean ipini zen, eta honela Mont Saint Michel Paris-Brest arteko telegrafo linearen bitartekari bihurtu.
1817an, presondegi administrazioak eginiko berrikuntza ugariei erantzun moduan, Robert de Torignik eraikitako ostatua erausi egin zuten.
1835an Viollet-le-Duc arkitektoak mendia bisitatu zuen.
Sozialista batzuen atxiloketaren ondoren (Martin Bernard, Barbès eta Louis Auguste Blanqui), zenbait artistak, artean Victor Hugo zegoela, abadia-presondegiaren aurkako salaketa burutu zuten.
Dekretu inperial baten bidez presondegia 1863an itxi egiten da.
Abadeen zerrenda
Gehitu iruzkin berria