Zie Geschiedenis van Finland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het gebied dat nu bekendstaat als Finland, werd kort na het Weichselien, rond 8500 v.Chr., voor het eerst bewoond door mensen van de Suomusjärvicultuur. Finland was een deel van het Zweedse Rijk van 1200 tot 1809. In deze periode nam het Fins het Latijnse alfabet aan en nam het ongeveer 1.100 Zweedse leenwoorden over, alhoewel de meeste ervan oorspronkelijk uit het Latijn of Grieks kwamen. In de zeventiende eeuw werden in Finland ijzergieterijen opgericht. Door de bossen in combinatie met de onbeperkte waterkracht en goede scheepvaartverbindingen was de regio Pohja ideaal als centrum voor de Finse metaalindustrie.

In 1809 werd Finland veroverd door Rusland, met een personele unie tussen de twee landen tot gevolg. Terwijl de rest van Europa in de 19e eeuw industrialiseerde, werd Finland, een groothertogdom van het Russische Rijk, hiervan uitgesloten. De samenleving was grotendeels agrarisch en de werkloosheid nam toe als gevolg van de bevolkingsgroei. Amerika, aan de andere kant, beschikte over overvloedige natuurlijke hulpbronnen, maar had mensen te kort om deze te ontginnen. Vele Finnen emigreerden naar Noorwegen en vertrokken van daar naar de Verenigde Staten en Canada.

De hedendaagse Universiteit van Helsinki werd in 1829 verhuisd van Turku naar Helsinki, dat oorspronkelijk slechts een vissersdorp was, maar door de Russen uitgekozen was als nieuwe Finse hoofdstad. In 1860 kreeg Finland zijn eigen munt, de mark. Tsaar Nicolaas II trachtte tevergeefs Finland te russificeren met het Februarimanifest van 1898.

In 1917 verklaarde Finland de onafhankelijkheid, in 1918 werd die erkend. De Finse Burgeroorlog van 1918 werd gevoerd door de "rode" socialisten (gesteund door de Russische communisten) en de "witte" conservatieven (gesteund door het Duitse Rijk). De conservatieven wonnen de oorlog, en vestigden een constitutionele democratie.

Tijdens de zogenaamde Winteroorlog (eind november 1939 tot medio maart 1940) werden de Finnen door de Sovjet-Unie aangevallen. Deze oorlog resulteerde in grote militaire verliezen voor Rusland. Finland wist weliswaar zijn onafhankelijkheid te bewaren, maar werd wel verplicht om enkele grensstreken aan de Sovjet-Unie over te dragen. Deze gebieden behoren tot de Russische deelstaat Karelië. In de Vervolgoorlog (1941 - 1944) probeerde Finland, als bondgenoot van Duitsland, die verloren gebieden tevergeefs terug te winnen, en in de Laplandoorlog (1944 - 1945) vocht Finland tegen Duitsland om hen uit het land te verdrijven.

Tijdens de Koude Oorlog werd de Finse politiek beïnvloed door de Sovjet-Unie, maar Finland is er nooit een satellietstaat van geweest. Mede als gevolg van de instorting van de Sovjet-Unie in 1991, ging Finland meer werken aan de integratie in West-Europa. Finland trad in 1995 toe tot de Europese Unie en verving in 2002 de eigen munt, de markka, door de euro. Het land werd echter lang geen lid van de NAVO, zoals de Baltische staten dat wel deden. Hier kwam verandering in na de Russische invasie van Oekraïne in 2022, waarna het Finse parlement op 17 mei 2022 tot toetreding besloot. Daarop deed president Niinistö samen met premier Sanna Marin een officiële aanvraag voor Fins lidmaatschap van de alliantie. Finland werd op 4 april 2023 door de bestaande lidstaten aanvaard.

Op 12 en 13 juli 2023 bezocht de Amerikaanse president Joe Biden Helsinki en had daar een ontmoeting met de Finse president Sauli Niinistö en met leiders van andere Noordse landen.[bron?]