Apacze
Context of Apacze
Apacze (N’de lub Dine’é – „ludzie”) – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej, spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący głównie stan Nowy Meksyk.
Nazwa Apacze obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród których najbardziej znanymi były Kiowa, Mescalero, Jicarilla i Chiricahua. Kilka z nich, w tym ostatni, określano jako Apaczów z White Mountain. W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze Lipan, którzy po walkach z Meksykiem i z napierającymi na nich osadnikami amerykańskimi zostali wyparci do Nowego Meksyku.
Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali wickiup, zazwyczaj ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc niejako „mur obronny” dla całej społeczności. Apacze przez dziesięciolecia stawiali zbrojny opór białym kolonistom, najsławniejszy wódz Geronimo poddał się w 1886 roku. Jednak do wczesnych lat 20. XX wieku zdarzały się...Czytaj dalej
Apacze (N’de lub Dine’é – „ludzie”) – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej, spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący głównie stan Nowy Meksyk.
Nazwa Apacze obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród których najbardziej znanymi były Kiowa, Mescalero, Jicarilla i Chiricahua. Kilka z nich, w tym ostatni, określano jako Apaczów z White Mountain. W zachodnim Teksasie mieszkali Apacze Lipan, którzy po walkach z Meksykiem i z napierającymi na nich osadnikami amerykańskimi zostali wyparci do Nowego Meksyku.
Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali wickiup, zazwyczaj ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc niejako „mur obronny” dla całej społeczności. Apacze przez dziesięciolecia stawiali zbrojny opór białym kolonistom, najsławniejszy wódz Geronimo poddał się w 1886 roku. Jednak do wczesnych lat 20. XX wieku zdarzały się przypadki zbrojnego oporu wobec kolonizacji prowadzonej przez Stany Zjednoczone, a następnie Meksyk.
More about Apacze
Pochodzący z dalekiej północy kontynentu, a następnie wędrujący po Wielkich Równinach na południe Apacze przybyli na Południowy Zachód ok. 1500 r. n.e. i – inaczej niż pokrewni im Nawahowie – pozostali ludem nomadów. Sami Apacze – jak większość Indian – wierzą, że na tych terenach byli „od zawsze”. Ich legenda stworzenia głosi, że Wielki Stwórca Ulzen (lub Usen) wysłał na Ziemię Ga’an (Tańczącego Kruka lub Ducha Gór) jako przewodnika i nauczyciela ludzi, którzy te ziemie zamieszkiwali.
Zajmowali się wówczas łowiectwem (w tym polowaniami na bizony) i prymitywnym rolnictwem, ale stali się znani przede wszystkim jako wojownicy. Nazwa Apache pochodzi z języka Zuni i znaczy wrogowie lub waleczni ludzie. Zła reputacja Apaczów uwieczniona została w świecie poprzez nazwanie ich mianem paryskich rzezimieszków (apasze).
Apacze i Nawahowie ok. XVIII w.: Ch – Chiricahua, J – Jicarilla, L – Lipan, M – Mescalero, N – Nawahowie, Pl – Kiowa-Apacze, WA – Apacze ZachodniApacze zorganizowani byli w samodzielne ekonomicznie matrylinearne grupy. Po rozpoczęciu kolonizacji Ameryki przez Europejczyków wyróżnili się walkami najpierw z Hiszpanami, a następnie z Meksykanami i Amerykanami. Kulminacja walk przypadła na lata przymusowych wysiedleń (1848-1886), kiedy wodzami byli Cochise i Geronimo. Wojny Apaczów z białymi i okres koczowniczego trybu życia plemienia skończyły się z chwilą poddania się Geronima (1886). Rozpoczął się trudny okres adaptacji do nowych warunków życia w rezerwatach, dezintegracji tradycyjnych struktur i asymilacji.
Apacze, pomimo poddania się Geronima, nie całkiem pogodzili się z rządami białych. Do ostatniej potyczki z kolonialistami doszło w 1924 roku w Arizonie[1].
↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie legendsofamerica.comBŁĄD PRZYPISÓW